Araştırma Makalesi | Açık Erişim
Uluslararası Psiko-Sosyal Eğitim Araştırmaları Dergisi 2025, Clt. 5(8) 17-41
ss. 17 - 41 | DOI: https://doi.org/10.29329/upsead.2025.1335.2
Yayın Tarihi: Haziran 30, 2025 | Görüntüleme Sayısı: 0/0 | İndirilme Sayısı: 0/0
Özet
Bu araştırmanın amacı Rehberlik ve Psikolojik Danışma alanında Türkiye’de yapılan lisansüstü tez çalışmalarını inceleyerek bu alandaki araştırma eğilimlerini belirlemektir. Bu amaç doğrultusunda 2022 ve 2023 yıllarında Rehberlik ve Psikolojik Danışma alanında Ulusal Tez Merkezi veri tabanında yayınlanmış tüm tez çalışmaları araştırmaya dahil edilerek incelenmiştir. Tezler araştırma konuları, çalışma grupları, araştırma desenleri, istatiksel analiz yöntemleri ve araştırma grubu büyüklükleri olmak üzere beş farklı kategoride incelenmiştir. Tezler doküman analizi yöntemiyle incelenerek içerik analizi metodu kullanılarak çözümlenmiştir. Elde edilen bulgulara bakıldığında, bu alanda yayınlanan tezlerin büyük bir çoğunluğunun nicel araştırma desenleri kullanılarak hazırlandığı bu duruma paralel olarak en çok kullanılan istatiksel yöntemlerinde betimsel istatikler, pearson korelasyon analizi, t-testi, ANOVA gibi kestirimsel yöntemlerden oluştuğu görülmüştür. En sık olarak üniversite ve lise öğrencileri ile araştırmaların yürütüldüğü tespit edilmiştir. En çok çalışılan konu alanının kişisel sosyal rehberlik alanları olduğu, tezlerde örnek büyüklüğü bakımından en çok 301-600 arası katılımcı ile 601-1000 arası katılımcının tercih edildiği görülmüştür. Araştırma bulguları literatür çerçevesinde tartışılmıştır.
Anaktar kelimeler: Rehberlik ve Psikolojik Danışma, doküman analizi, lisansüstü tezler
APA 7th edition
Akyurek, B., & Kurt, D.G. (2025). Rehberlik ve Psikolojik Danışma Alanında Yapılan Lisansüstü Tezlerin Araştırma Eğilimleri: Bir İçerik Analizi Çalışması. Uluslararası Psiko-Sosyal Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(8), 17-41. https://doi.org/10.29329/upsead.2025.1335.2
Harvard
Akyurek, B. and Kurt, D. (2025). Rehberlik ve Psikolojik Danışma Alanında Yapılan Lisansüstü Tezlerin Araştırma Eğilimleri: Bir İçerik Analizi Çalışması. Uluslararası Psiko-Sosyal Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(8), pp. 17-41.
Chicago 16th edition
Akyurek, Busra and Dilek Genctanirim Kurt (2025). "Rehberlik ve Psikolojik Danışma Alanında Yapılan Lisansüstü Tezlerin Araştırma Eğilimleri: Bir İçerik Analizi Çalışması". Uluslararası Psiko-Sosyal Eğitim Araştırmaları Dergisi 5 (8):17-41. https://doi.org/10.29329/upsead.2025.1335.2
Akça Üstündağ, D. (2013). Türkiye’de bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi alanındaki yüksek lisans tezlerinin araştırma eğilimleri. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 3(1), 55-71.
Akyürek, M. İ. (2022). Eğitim yönetimi alanında yayımlanan araştırmaların eğilimleri: Betimsel içerik analizi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(33), 324-341. https://doi.org/10.35675/befdergi.774620
Alp, Ö., ve Şen, S. (2021). Eğitim yönetimi ve denetimi alanında yazılan lisansüstü nicel tezlerin incelenmesi: Bir sistematik derleme. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 19(1), 24-53. https://doi.org/10.37217/tebd.774591
Ateş, T. (2018). Eğitsel mesleki ve kişisel rehberlik alanlarında yapılan faaliyetlerin incelenmesi: ram kaynaklarına dayalı bir çalışma [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Karadeniz Teknik Üniversitesi.
Baltacı, Ö., ve Akbulut, Ö. F. (2021). Türkiye’de Psikolojik Danışma ve Rehberlik Alanındaki Tezlerde Problemli Teknoloji Kullanımı. OPUS International Journal of Society Researches, 18(Eğitim Bilimleri Özel Sayısı), 4952-4982. https://doi.org/10.26466/opus.906742
Bozan, M. (2012). Lisansüstü eğitimde nitelik arayışları. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 4(2), 177-187.
Carr, A., Cullen, K., Keeney, C., Canning, C., Mooney, O., Chinseallaigh, E., & O’Dowd, A. (2021). Effectiveness of positive psychology interventions: a systematic review and meta-analysis. The journal of positive psychology, 16(6), 749-769. https://doi.org/10.1080/17439760.2020.1818807
Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research methods in education (6th ed.). Routledge.
Çarkıt, E. (2019). Kariyer psikolojik danışmanlığı ve mesleki rehberlik alanında Türkiye’de yayınlanan makalelerin incelenmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7, 149-158. https://doi.org/10.18506/anemon.520684
Demir, R., ve Türk, F. (2020). Pozitif psikoloji: Tarihçe, temel kavramlar, terapötik süreç, eleştiriler ve katkılar. Humanistic Perspective, 2(2), 108-125.
Eryılmaz, A. (2013). Pozitif psikolojinin psikolojik danışmanlık ve rehberlik alanında gelişimsel ve önleyici hizmetler bağlamında kullanılması. The Journal of Happiness & Well-Being, 1(1), 1-22.
Eskici, M., ve Çayak, S. (2017). Eğitim bilimleri anabilim dalında yapılan yüksek lisans tezlerine genel bir bakış. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 211-226.
Eyüp, B. (2020). Türkçe öğretmenleri ile ilgili yapılan lisansüstü tezlerin eğilimleri: Bir içerik analizi (2000-2019). RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (21), 536-558. https://doi.org/10.29000/rumelide.843489
Güven, M., Kısaç, İ., Ercan, L., ve Yalçın, İ. (2009). Türk psikolojik danışma ve rehberlik dergisinde yayınlanan makalelerin çeşitli özellikler açısından incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(31), 80-87.
Güven, M., Özhan, M. B., Kaynak, S., ve Demirbaş, N. K. (2017). Türk psikolojik danışma ve rehberlik dergisi ile journal of counselling psychology’deki araştırma eğilimleri. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 8(49), 193-208.
Güven, M., ve Aslan, A. M. (2018). Psikolojik danışma ve rehberlik alanında Türkiye'deki bilimsel dergilerde yayınlanan makaleler üzerine bir inceleme. Journal of International Social Research, 11(55). http://dx.doi.org/10.17719/jisr.20185537232
Johnson, A., West, C., Erford, B. T., & Karkhanis, S. (2020). A meta-study of Counseling Outcome Research and Evaluation (CORE): An analysis of publication characteristics from 2010–2019. Counseling Outcome Research and Evaluation, 13(2), 134-144. https://doi.org/10.1080/21501378.2020.1829967
Karadağ, E. (2009). Eğitim bilimleri alanında yapılmış doktora tezlerinin tematik açıdan incelemesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 75-87.
Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım
Kepçeoğlu, M. (1994). Psikolojik danışma ve rehberlik (8. Baskı). Özerler Matbaası.
Koçak, A., ve Arun, Ö. (2006). İçerik analizi çalışmalarında örneklem sorunu. Selçuk iletişim, 4(3), 21-28.
Kumar, R. (2005), Research Methodology. Sage Publication.
Linley, A. P., Joseph, S., Harrington, S., & Wood, A. M. (2006). Positive psychology: Past, present, and (possible) future. The journal of positive psychology, 1(1), 3-16. https://doi.org/10.1080/17439760500372796
Myrick, R. (2003). Accountability: Counselors Count. Professional School Counseling, 6(3), 174-179.
Nadir, Y., Kaya, C., Uyumaz, G., ve Sen, T. (2022). Psikolojik danışma konulu doktora tezleri: Yöntem ve analiz incelemesi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 12(2), 745-757. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.961064
Norcross, J. C., Sayette, M. A., & Martin-Wagar, C. A. (2021). Doctoral training in counseling psychology: Analyses of 20-year trends, differences across the practice-research continuum, and comparisons with clinical psychology. Training and Education in Professional Psychology, 15(3), 167. https://doi.org/10.1037/tep0000306
O’Leary, Z. (2017). The essential guide to doing your research project. SAGE Publications Inc.
Polat, G. (2010). Eğitim yönetimi ve denetimi anabilim dalında yapılmış lisansüstü tez çalışmalarının incelenmesi [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Maltepe Üniversitesi
Rusk, R.D., & Waters, L.E. (2013).Tracing the size, reach, impact, and breadth, of positive psychology. Journal of Positive Psychology, 8(3), 207-221.
Sağlam Arı, G., Armutlu, C., Güneri Tosunoğlu, N., ve Yücel Toy, B. (2009). Nicel araştırmalarda metodoloji sorunları: Yüksek lisans tezleri üzerine bir araştırma. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 64(04), 16-37. https://doi.org/10.1501/SBFder_0000002143
Savi Çakar, F. (2018). Önleyici psikolojik danışma kuram ve uygulamaları. Pegem.
Seçer, İ., Ay, İ., Ozan, C., ve Yılmaz, B. (2014). Rehberlik ve psikolojik danışma alanındaki araştırma eğilimleri: Bir içerik analizi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(41), 49-60.
Selçuk, Z., Palancı, M., Kandemir, M., ve Dündar, H. (2014). Eğitim ve bilim dergisinde yayınlanan araştırmaların eğilimleri: İçerik analizi. Eğitim ve Bilim, 39(173).
Şenyurt, S. ve Özer Özkan, Y. (2017). Eğitimde ölçme ve değerlendirme alanında yapılan yüksek lisans tezlerinin tematik ve metodolojik açıdan incelenmesi. İlköğretim Online, 16(2), 628-653. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2017.304724
Tan, H. (2000). Psikolojik danışmanlık ve rehberlik. Öğretmen Kitapları Dizisi.
Tosun Sümer, E., ve Güven, M. (2018). Okul psikolojik danışmanlarıyla ilgili lisansüstü tezler üzerine bir inceleme. Journal of International Social Research, 11(60), 794-801. http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2018.2833
Türker, K. (2001). Bilim adamı yetiştirme: Dünya’da ve Türkiye’de lisansüstü eğitim. TÜBİTAK.
Yeşilyaprak, B. (2012). Eğitimde Rehberlik Hizmetleri. Nobel.
Yıldırım, A., ve Simsek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
Yılmaz, Ş., Aydın, F., ve Bahar, M. (2015). 1992-2011 yılları arasında çevre eğitimi ile ilgili yayımlanan yüksek lisans ve doktora tezlerindeki genel yönelimlerin belirlenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (19), 383-413. https://doi.org/10.14520/adyusbd.33216
Yoon, E., Langrehr, K., & Ong, L. Z. (2011). Content analysis of acculturation research in counseling and counseling psychology: a 22-year review. Journal of Counseling Psychology, 58(1), 83.
Yüksek Öğretim Kurumları. (2024). Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistem. https://istatistik.yok.gov.tr/. adresinden 17.11.2024 tarihinde alınmıştır.