Araştırma Makalesi | Açık Erişim
Uluslararası Psiko-Sosyal Eğitim Araştırmaları Dergisi 2025, Clt. 5(9) 295-317
ss. 295 - 317
Yayın Tarihi: Aralık 24, 2025 | Görüntüleme Sayısı: 1/3 | İndirilme Sayısı: 1/3
Özet
Bu çalışma üniversite öğrencilerinde sosyal onay ihtiyacı ile psikolojik esneklik ilişkisini çeşitli demografik değişkenlerle birlikte incelemeyi hedeflemiştir. Bu kapsamda araştırmada kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemi kullanılmış olup 2024-2025 yılları arasında Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesinde öğrenimine devam eden gönüllü 574 öğrenciye ulaşılmıştır. Ayrıca çalışmada nicel araştırma yöntemlerinden kesitsel araştırma tasarımı kullanılarak veriler tek bir zaman noktasında toplanmıştır. Kişisel Bilgi Formu, Sosyal Onay İhtiyacı Ölçeği ve Psikolojik Esneklik Ölçeği veri toplama araçlarını oluşturmaktadır. Yapılan Pearson Korelasyon Analizi sonucunda sosyal onay ihtiyacı ile psikolojik esneklik değişkenleri arasındaki negatif yönlü orta düzeyde anlamlı bir ilişki elde edilmiştir. Bunun yanı sıra cinsiyet, yaş, sınıf düzeyi, yerleşim birimi ve anne-baba eğitim durumu gibi demografik değişkenlerle sosyal onay ihtiyacı ve psikolojik esneklik ilişkisi de ele alınmıştır. Söz konusu analizlerde gruplar arası farklılaşmaları incelemek amacıyla bağımsız örneklem t-testi ve ANOVA kullanılmıştır. Bu kapsamda yaş değişkeninin sosyal onay ihtiyacı ile düşük düzeyde negatif yönlü, psikolojik esneklikle ise düşük düzeyle pozitif yönlü anlamlı bir ilişkiye sahip olduğu görülmüştür. Bunun yanı sıra sosyal onay ihtiyacı ile cinsiyet, yerleşim birimi ve anne-baba eğitim düzeyi değişkenleri arasında anlamlı bir farklılaşmaya ulaşılamazken; 1. sınıfta öğrenimine devam eden öğrencilerin sosyal onay ihtiyaçlarının 4. sınıfa giden öğrencilere göre yüksek olduğu görülmüştür. Psikolojik esnekliğin ise cinsiyet, sınıf düzeyi, yerleşim birimi ve anne-baba eğitim durumu değişkenlerine göre anlamlı bir farklılığa sahip olmadığı görülmüştür. Araştırma sonucunda ulaşılan bulgular alanyazındaki çalışmalarla karşılaştırılmış ve benzer veya farklı sonuçlarla birlikte değerlendirilmiştir.
Anahtar kelimeler: Sosyal onay ihtiyacı, psikolojik esneklik, üniversite öğrencisi
APA 7th edition
Omruuzun, D., & Oksuz, Y. (2025). Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Onay İhtiyacı ile Psikolojik Esneklik İlişkisi. Uluslararası Psiko-Sosyal Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(9), 295-317.
Harvard
Omruuzun, D. and Oksuz, Y. (2025). Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Onay İhtiyacı ile Psikolojik Esneklik İlişkisi. Uluslararası Psiko-Sosyal Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(9), pp. 295-317.
Chicago 16th edition
Omruuzun, Dilsat and Yucel Oksuz (2025). "Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Onay İhtiyacı ile Psikolojik Esneklik İlişkisi". Uluslararası Psiko-Sosyal Eğitim Araştırmaları Dergisi 5 (9):295-317.
Azevedo, A., & Matos, A. P. (2015). Psychological flexibility and self-compassion: Contributions of gender and its association with adolescent depression. Journal of Global Academic Institute Education & Social Sciences, 1(2), 95–109.
Bi, D., & Li, X. (2021). Psychological flexibility profiles, college adjustment, and subjective well-being among college students in China: A latent profile analysis. Journal of Contextual Behavioral Science, 20, 20-26. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jcbs.2021.01.008
Brown, B. B., & Larson, J. (2009). Peer relationships. Adolescence handbook of adolescent psychology, 2, 74-103.
Büyüköztürk, Ş. (2008). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2021). Bilimsel araştırma yöntemleri (28. Baskı). Pegem Akademi.
Chen, Y., & Roberts, K. (2021). Age, maturity, and need for peer approval among undergraduates. Journal of Adolescence and Emerging Adulthood, 12(1), 32–45.
Chiba, T., Iketani, S., Han, K., & Ono, A. (2009). A comprehensive model of anxiety in gift giving. International Review of Business Research Papers, 5(4), 322-334.
Cloud, J. (2006). Happiness isn’t normal. Time, 167(7), 58-67.
Crowne, D., & Marlowe, D. (1964). The Approval Motive, New York: JohnWiley and Sons.
Cutrona, C. E. (1982). Transition to college: Loneliness and the process of social adjustment. Loneliness: A sourcebook of current theory, research, and therapy, 36, 291-309.
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları (Cilt 2). Pegem Akademi.
Ergüner-Tekinalp, B., & Terzi Işık, Ş. (2013). Psikolojik danışmada güncel kuramlar. Ankara: PEGEM Yayıncılık.
Erözkan, A. (2004). Üniversite öğrencilerinin kişilerarası duyarlılıkları ile reddedilme duyarlılıklarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 85-98.
Eryılmaz, S., & Çukurluöz, Ö. (2018). Lise öğrencilerinin dijital bağimliliklarinin incelenmesi: Ankara ili, Çankaya ilçesi örneği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(67), 889-912. DOI: https://doi.org/10.17755/esosder.311314
Flink, N., Sinikallio, S., Kuittinen, M., Karkkola, P., & Honkalampi, K. (2018). Associations between early maladaptive schemas and mindful attention-awareness. Mindfulness, 9, 1216-1223. DOI: https://doi.org/10.1007/s12671-017-0863-2
Francis, A. W., Dawson, D. L., & Golijani-Moghaddam, N. (2016). The development and validation of the Comprehensive assessment of Acceptance and Commitment Therapy processes (CompACT). Journal of contextual behavioral science, 5(3), 134-145. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jcbs.2016.05.003
Gökkaya, F., Deniz, İ., & Gedik, Z. (2020). Sosyal medya bağımlılığının sosyal onay ihtiyacı ve beden memnuniyeti ile ilişkisi. Klinik Psikoloji Dergisi, 4(2), 94-105. DOI: https://doi.org/10.5455/kpd.26024438m000023
Güner, B. (2022). Ortaöğretim öğrencilerinde sosyal onay ihtiyacı, psikolojik iyi oluş ve olumsuz değerlendirilme korkusu arasındaki ilişkilerin yordanması: Gümüşhane ili örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi.
Gürler, A. (2005). Çocuğun suça yönelmesinde aile faktörünün ve akran gruplarının rollerinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyoloji Ana Bilim Dalı).
Harris, R. (2007). Acceptance and commitment therapy (ACT) introductory workshop handout. Psych Med.
Harris, R. (2016). ACT’i kolay öğrenmek: İlkeler ve ötesi için hızlı bir başlangıç (H. T. Karatepe & K. F. Yavuz, Çev.) (1. baskı). Litera Yayıncılık.
Hayes, S. C. (Ed.). (1989). Rule-governed behavior: Cognition, contingencies, and instructional control. Plenum Press.
Hayes, S. C. & Smith, S. (2005). Get out of your mind and into your life: The new Acceptance and Commitment Therapy. Oakland, CA: New Harbinger.
Hofstede, G., Hofstede, G. J., & Minkov, M. (2010). Cultures and organizations: Software of the mind. 3rd McGraw Hill. New York.
İnce, H. Ş. (2024). Üniversite öğrencilerinde duygusal şemalar, bilişsel çarpıtmalar ve psikolojik esneklik arasındaki yordayıcı ilişkiler (Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi).
Jung, C. G. (2014). The archetypes and the collective unconscious. Routledge.
Kalaman, S., & Becerikli, R. (2020). The use of social networks and the need for social approval of people in the fields of law, medicine, and academia in Turkey. Connectist: Istanbul University Journal of Communication Sciences, (59), 219-235. DOI: https://doi.org/10.26650/CONNECTIST2020-0049
Karakaya, M. E., & Ünal, G. (2023). The effects of the need for social approval on the relationship between perfectionism, academic self-handicapping, and self-efficacy. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 40(2), 659-674. DOI: https://doi.org/10.32600/huefd.1143283
Karakurt, Y. (2021). Toplumsal cinsiyet rolleri ve cinsellik kalitesi ilişkisinde sosyal onay ihtiyacinin aracı rolü (Yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü).
Karakuş, S., & Akbay, S. E. (2020). Psikolojik esneklik ölçeği: Uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 32-43.
Karasar, N. (2002). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınları.
Karaşar, B. (2020). Üniversite öğrencilerinde narsisizm ve sosyal onay ihtiyacı. Turkish Studies, 15, 2. DOI: http://dx.doi.org/10.29228/TurkishStudies.41539
Karaşar, B., & Öğülmüş, S. (2016). Üniversite öğrencilerinde sosyal onay ihtiyacının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 469-495.
Karekla, M., & Michaelides, M. P. (2017). Validation and invariance testing of the Greek adaptation of the Acceptance and Action Questionnaire-II across clinical vs. nonclinical samples and sexes. Journal of Contextual Behavioral Science, 6(1), 119-124. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jcbs.2016.11.006
Kılıç, A. Z., Durmuş, G., & Soran, M. (2013). Ebeveynlerin toplumsal cinsiyet algısı ve çocuk yetiştirmeye etkileri [Araştırma raporu]. İstanbul Bilgi Üniversitesi, Çocuk Çalışmaları.
Kline, P. (2014). An easy guide to factor analysis. Routledge.
Kağıtçıbaşı, Ç. (2010). Benlik, aile ve insan gelişimi: Kültürel psikoloji. Koç Üniversitesi Yayınları.
Leahy, R. L., Tirch, D. D., & Melwani, P. S. (2012). Processes underlying depression: Risk aversion, emotional schemas, and psychological flexibility. International Journal of Cognitive Therapy, 5(4), 362-379. DOI: https://doi.org/10.1521/ijct.2012.5.4.362
Lee, J. A., & Park, S. Y. (2020). Developmental changes in social conformity and approval: A lifespan perspective. Developmental Psychology, 56(7), 1254–1266. DOI: https://doi.org/10.1037/dev0000938
Luoma, J. B., Hayes, S. C., & Walser, R. D. (2017). Learning ACT: An acceptance and commitment therapy skills training manual for therapists. New Harbinger Publications.
Mahoney, C. T., Segal, D. L., & Coolidge, F. L. (2015). Anxiety sensitivity, experiential avoidance, and mindfulness among younger and older adults: Age differences in risk factors for anxiety symptoms. The International Journal of Aging and Human Development, 81(4), 217-240. DOI: https://doi.org/10.1177/0091415015621309
Marlowe, D., & Crowne, D. P. (1961). Social desirability and response to perceived situational demands. Journal of Consulting Psychology, 25(2), 109. DOI: https://doi.org/10.1037/h0041627
Masuda, A., Anderson, P. L., Wendell, J. W., Chou, Y. Y., Price, M., & Feinstein, A. B. (2011). Psychological flexibility mediates the relations between self-concealment and negative psychological outcomes. Personality and Individual Differences, 50(2), 243-247. DOI: https://doi.org/10.1016/j.paid.2010.09.037
McCollum, D. L. (2005). What are the social values of college students?: A social goals approach. Journal of College and Character, 6(6).
Mursalzade, G., Escriche Martínez, S., Valdivia Salas, S., Jiménez, T. I., & López Crespo, G. (2025). Factors associated with psychological flexibility in higher education students: A systematic review. Sustainability, 17(12), Article 5557. DOI: https://doi.org/10.3390/su17125557
Nikitin, J., & Freund, A. M. (2008). The role of social approach and avoidance motives for subjective well‐being and the successful transition to adulthood. Applied Psychology, 57, 90-111.
Ömrüuzun, D., & Öksüz, Y. (2025). Üniversite öğrencilerinde kişilerarası affetme düzeyi ile psikolojik esneklik ilişkisi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 16(1), 863-886. DOI: https://doi.org/10.51460/baebd.1573613
Raba, S. (2019). Üniversite öğrencilerinde kişiler arası bağımlılık ile utandırılma korkusu, aidiyet duygusu ve sosyal onay ihtiyacı arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi.
Saltürk, A. (2022). Sosyal onay ihtiyacının yordanmasında ilişkisel-bireyci-toplulukçu benlik ve ana-baba tutumunun rolü. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 13(1), 316-334. DOI: https://doi.org/10.51460/baebd.894829
Scott, W., and McCracken, L. M. (2015). Patients' impression of change following treatment for chronic pain: global, specific, a single dimension, or many?. The Journal of Pain, 16(6), 518-526. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jpain.2015.02.007
Smith, A. L., & Johnson, H. R. (2019). First-year adjustment and social approval seeking in higher education. Journal of College Student Development, 60(2), 145–160.
Sonego, M., Llácer, A., Galán, I., & Simón, F. (2013). The influence of parental education on child mental health in Spain. Quality of life research, 22, 203-211.
Srichan, C., Yingsoong, A., & Pisitsungkagarn, K. (2023). The effects of acceptance and commitment group therapy on social anxiety, fears of negative evaluation, and psychological flexibility: an ınitial study in thai female undergraduates. International Journal for the Advancement of Counselling, 45(4), 687-707. DOI: https://doi.org/10.1007/s10447-023-09524-1
Şavur, İ. (2020). Üniversite öğrencilerinde sosyal onay ihtiyacı: Yetiştirilme tutumlarına yönelik algı ve benlik kurgusunun rolü (Yüksek lisans tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi).
Tasa, H., & Mutlu, S. (2022). Psikolojik esneklik, kişilerarası reddedilme duyarlılığı ve yaşam doyumu arasındaki ilişki. Aydın İnsan ve Toplum Dergisi, 8(1), 41-68.
Twenge, J. M., & Im, C. (2007). Changes in the need for social approval, 1958–2001. Journal of Research in Personality, 41(1), 171-189. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jrp.2006.03.006
Usta, M. (2023). Üniversite sınavına hazırlanan ergenlerin psikolojik esneklik düzeylerine göre akademik erteleme davranışları (Yüksek lisans tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü).
Uygur, S. S. (2018). Üniversite öğrencilerinin psikolojik esneklik düzeylerinin yordanmasında duygusal şemaların rolü: Buca Eğitim Fakültesi örneği. International Journal of Social Science, 70, 135-151. DOI: http://dx.doi.org/10.9761/JASSS7641
Van Hiel, A., & Brebels, L. (2011). Conservatism is good for you: Cultural conservatism protects self-esteem in older adults. Personality and Individual Differences, 50(1), 120-123. DOI: https://doi.org/10.1016/j.paid.2010.09.002
Yurtal Dinç, F. (1999). Üniversite öğrencilerinin akılcı olmayan inançlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi (Doktora tezi, Ankara Üniversitesi).
Yüksel, C. G. (2019). Üniversite öğrencilerinde bilinçli farkındalığın duygusal şemalar ve psikolojik esneklik üzerindeki etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Beykent Üniversitesi, İstanbul).
Zhuang, X., Chan, C. P., & Yang, X. (2025). A network comparison analysis of socio-ecological protective and risk factors of depression between Chinese urban and rural adolescents. Social Science & Medicine, 365, 117628. DOI: https://doi.org/10.1016/j.socscimed.2024.117628