Araştırma Makalesi | Açık Erişim
Uluslararası Psiko-Sosyal Eğitim Araştırmaları Dergisi 2025, Clt. 5(9) 233-255
Sınıf Öğretmenlerinin Afet Kriz Yönetimine Yönelik Görüşleri
ss. 233 - 255
Yayın Tarihi: Aralık 24, 2025 | Görüntüleme Sayısı: 6/9 | İndirilme Sayısı: 7/10
Özet
Afet yönetiminin birinci aşaması risk yönetimi ikinci aşaması ise kriz yönetimidir. Kriz yönetimi ise kendi içinde müdahale ve iyileştirme aşamalarından oluşmaktadır. Bilindiği gibi bu aşamanın başarıya ulaşabilmesi kriz yönetiminin başarısına bağlıdır. Ancak alınan önlemlere ve hazırlık sürecine rağmen meydana gelen olaylar sonucunda yıkımlar meydana geldiğinde kriz yönetimi devreye girmektedir. Kriz yönetiminin okullarda başarılı bir şekilde yönetilebilmesi için gerekenlere yönelik olarak öğretmenlerin görüşlerinin önemli olduğu belirlenmiştir. Bu çalışmada, afet yönetim sürecinin ilk basamağı olan kriz yönetimine yönelik sınıf öğretmenlerinin görüşlerini incelemek amaçlanmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim araştırma modeli kullanılmıştır. Kırşehir il merkezinde görev yapan 29 sınıf öğretmeni kolay ulaşılabilir örnekleme ile çalışma grubu oluşturulmuştur. Veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Elde edilen veriler, içerik ve betimsel analiz kullanılarak analiz edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre; sınıf öğretmenlerinin çoğunun afet kriz yönetimi kavramını ve afet kriz yönetiminin aşamaları hakkında yeterli bilgiye sahip olmadıkları hem toplumsal hem de bireysel anlamda afetlerle başa çıkabilmek için afet eğitimi almanın önemli olduğu, afet kriz anında iletişimin önemli olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca sınıf öğretmenlerinin afet ile ilgili kurum ve kuruluşların kriz durumunda görevlerini yapmadıkları ya da eksik yaptıkları yönünde görüş belirttikleri sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar kelimeler: Afet, afet yönetimi, kriz yönetimi, Sınıf öğretmeni
APA 7th edition
Dikmenli, Y., Satan, H., & Boyuk, E. (2025). Sınıf Öğretmenlerinin Afet Kriz Yönetimine Yönelik Görüşleri. Uluslararası Psiko-Sosyal Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(9), 233-255.
Harvard
Dikmenli, Y., Satan, H. and Boyuk, E. (2025). Sınıf Öğretmenlerinin Afet Kriz Yönetimine Yönelik Görüşleri. Uluslararası Psiko-Sosyal Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(9), pp. 233-255.
Chicago 16th edition
Dikmenli, Yurdal, Hasan Satan and Edanur Boyuk (2025). "Sınıf Öğretmenlerinin Afet Kriz Yönetimine Yönelik Görüşleri". Uluslararası Psiko-Sosyal Eğitim Araştırmaları Dergisi 5 (9):233-255.
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), (2014). Açıklamalı afet yönetimi terimleri sözlüğü. Erişim Tarihi: 05.06.2023 https://www.afad.gov.tr/aciklamali afet-yonetimi-terimleri-sozlugu.
Andrew, M. (2018). Revisiting community-based disaster risk management. In Reducing Disaster Risks (42-52). Routledge.
Arda, B. (2024). Sınıf öğretmenlerinin afet okuryazarlık düzeylerinin ve afetlere yönelik hazır bulunuşluklarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
Aslan, Z., & Demiröz, K. (2024). Türkiye’deki ön lisans-lisans öğrencilerinin afet risk algısı ve duygusal zekâ arasındaki ilişkinin incelenmesi. Hastane Öncesi Dergisi, 9(3), 207-228. https://doi.org/10.54409/hod.1468458
Avdar, R. & Avdar, R. (2022). Türkiye’de yaşanan doğa kaynaklı afetlerin sosyo-ekonomik etkileri. Afet ve Risk Dergisi, 5(1), 1-12. https://doi.org/10.35341/afet.1032084
Bulu, D. (2023). Sınıf öğretmenlerinin afet bilinci algı düzeylerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans tezi, Bartın Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bartın.
Creswell, J. W. (2007). Five qualitative approaches to ınquiry. Qualitative ınquiry and research design: choosing among five approaches. Sage Publications.
Çelebi, İ., ve Sarıkahya, S. D. (2023). Üniversite öğrencilerinin afet okuryazarlığı durumunun değerlendirilmesi. Emergency Aid and Disaster Science, 4(2), 41-47.
Demirdelen, S., & Çakıcı, A. B. (2021). İlkokul/ortaokul öğretmenlerinin doğal afet okuryazarlık düzeyleri: Osmaniye ili örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 10(3), 532-541. https://doi.org/10.37989/gumussagbil.870607
Dikmenli, Y. & Okumuş, T. (2023). Sınıf öğretmenlerinin afet risk yönetimine yönelik görüşlerinin incelenmesi. Journal Of Anatolian Cultural Research, 7(3), 193-219. https://doi.org/10.15659/ankad.v7i3.252
Dikmenli, Y. & Yakar, H. (2019). Öğretmen adaylarının afet bilinci algı düzeylerinin incelenmesi. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 386-416. http://dx.doi.org/10.23891/efdyyu.2019.130
Dikmenli, Y. Deveci, H. & Ünal, N. S. (2024). Türkiye’de afet eğitimi ve bilinci ile ilgili yapılan lisansüstü tez çalışmalarının incelenmesi. The Journal of Social Sciences, 17(71), 350-366. http://dx.doi.org/10.29228/SOBIDER.77103
Doğru, S. (2020). Afad gönüllülük sisteminin etkin müdahale açısından analizi. Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Afet Yönetimi Anabilim Dalı Afet Yönetim Programı, İzmir.
Dölek, İ. (2021). Afetler ve afet yönetimi. 3. Baskı, Ankara: Pegem Akademi.
Dömbekci, H. A., & Erişen, M. A. (2022). Nitel araştırmalarda görüşme tekniği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(Özel Sayı 2), 141-160.
Gezer, U. & Aksu, E, O. (2022). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının afet farkındalık düzeylerinin incelenmesi. 19 Mayıs Sosyal Bilimler Dergisi, 3(4), 400-408.
Gülersoy, A.E. & Akyol, A. (2024). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının afet bilinci algı düzeylerinin incelenmesi. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (REFAD), 4(2), 87-102.
Hargono, A., Artanti, K. D., Astutik, E., Widodo, P. P., Trisnawati, A. N., Wardani, D. K., & Lioni, E. (2023). Relationship between disaster awareness and disaster preparedness: online survey of the community in Indonesia. Journal of public health in Africa, 14(9), 2376.
Hamid, N., Trihatmoko, E., Herlina, M., & Aroyandini, E. N. (2021). Developing a model for disaster education to improve students’ disaster mitigation literacy. Journal of disaster research, 16(8), 1243-1256.
Kadıoğlu, M. (2011). Afet yönetimi beklenilmeyeni beklemek en kötüsünü yönetmek (2. B.). İstanbul: T.C. Marmara Belediyeler Birliği Yay.
Karataş, Z. (2017). Sosyal bilim araştırmalarında paradigma değişimi: Nitel yaklaşımın yükselişi. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 68-86.
Kök, H. (2023). Afetlerde kriz yönetimi ve sosyal hizmet örgütleri. Sosyal Çalışma Dergisi, 7(1), 1-17.
Lavell, A., & Maskrey, A. (2014). The future of disaster risk management. Environmental Hazards, 13(4), 267-280.
Luecke, R. (2009). Kriz yönetimi: felaketleri önleme becerinizi geliştirin, Önder Sarıkaya (Çev.), İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
Miles, M. B. ve Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. USA: Sage
Önsüz, M. & Atalay, B. (2015). Afet lojistiği. Osmangazi Tıp Dergisi, 37(3), 1-6.
Özdemir, M., & Tuti, G. (2023). Nitel araştırma desenleri: Metodolojik bir temellendirme. Çankırı Karatekin Üniversitesi Karatekin Edebiyat Fakültesi Dergisi, 11(2), 217-235.
Özer, S., & Zenginer, Ş. (2024). Sınıf ve sosyal bilgiler öğretmen adaylarının doğal afetler okuryazarlığı düzeylerinin incelenmesi. Kapadokya Eğitim Dergisi, 5(1), 151-171.
Özmen, B.& İnce, Z. D. (2017). Okul Tabanlı Afet Eğitimi. Resilience, 1(1), 21-29.
Özmen, B., Gerdan, S. & Ergünay, O. (2015). Okullar için afet ve acil durum yönetimi planları. Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırmalar Dergisi, 3(1), 37-52.
Perry, R. W. (2018). Defining disaster: An evolving concept. In Handbook of Disaster Research; Springer: Berlin/Heidelberg,
Shaluf, I. (2007). An overview on disasters. Disaster Prevention and Management, 16(5), 687–703.
Sözcü, U. & Aydınözü, D. (2019). Examining the natural disaster literacy levels of pre-service teachers according to some variables. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 40, 79-91.
Şahin, Ş, & Üçgül, İ. (2019). Türkiye’de afet yönetimi ve iş sağlığı güvenliği. Afet ve Risk dergisi, 2(1), 43-63.
Şahin, Y., Lamba, M., & Öztop, S. (2018). Üniversite öğrencilerinin afet bilinci ve afete hazırlık düzeylerinin belirlenmesi. Medeniyet Araştırmaları Dergisi, 3(6), 149-159.
Şencan, H. (2005). Güvenilirlik ve geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayıncılık,
Tekin, Ö. & Dikmenli, Y. (2021). Sınıf öğretmeni adaylarının afet bilinci algısı ve deprem bilgi düzeylerini incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 258-271.
Tierney, K. (2019). Disasters: A sociological approach. New York: John Wiley & Sons.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. 12. Baskı, Ankara: Seçkin yayıncılık.
Zhang, D., Zhang, L. Y., Zhang, X., & Zhu, X. F. (2024). Improve disaster literacy in nurses: a qualitative descriptive study. BMC nursing, 23(730), 1-10.
