Araştırma Makalesi | Açık Erişim
Uluslararası Psiko-Sosyal Eğitim Araştırmaları Dergisi 2024, Clt. 4(7) 73-91
ss. 73 - 91
Yayın Tarihi: Aralık 31, 2024 | Görüntüleme Sayısı: 28/30 | İndirilme Sayısı: 31/30
Özet
Gelişen teknolojinin olumsuz çıktılarından biri olan sosyotelizm (phubbing) kişinin sosyal ortamlarda karşısındaki ile iletişim kurmak yerine dikkat ve ilgisini akıllı telefona vermesidir. Gerek sosyotelist olma gerek sosyotelizme maruz kalma durumu kişilerarası iletişim ve etkileşim kalitesini düşürmektedir. Bireyin yaşamının her alanında olumsuz sonuçlara yol açan sosyotelizm (phubbing) kavramının çıktılarını analiz edebilmek ve kavrama ilişkin bakış açısı sunabilmek amacıyla nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi yöntemiyle alan yazın taraması yapılmıştır. Türkiye literatüründe, çeşitli veri tabanlarından “sosyotelizm” ve “phubbing” anahtar kelimeleriyle yapılmış tarama sonucunda 2016-2024 yılları arasında toplam 73 makale ve lisansüstü tezine erişilmiştir. İlk olarak 2016 yılında çalışılmış olan sosyotelizm kavramına ilişkin en çok yayının 2023 yılında olduğu görülmüştür. Erişilmiş çalışmaların %62’sinin makale türünde olduğu görülürken bunu %31 oranla yüksek lisans tezleri takip etmektedir. Taranan akademik araştırmaların 58’inin nicel araştırma deseniyle yürütüldüğü ve ilişkisel tarama modelinin kullanıldığı sonucuna ulaşılmıştır. Örneklem grubunun ağırlıklı olarak yetişkinler (%35) ve üniversite öğrencilerinden (%32) seçildiği görülürken en az çalışılan grup ergenlerdir. Türk literatüründe sosyotelizme ilişkin incelenen çalışmalarda altı farklı ölçme aracına erişilmiş olup en yaygın kullanılan ölçme aracının “Genel Sosyotelizm (Phubbing) Ölçeği” olduğu bulunmuştur. Çalışmaların bulgularının değerlendirilmesi sonucunda ise phubbingin kişiler arası ilişkileri olumsuz yönde etkilediği ve iletişimde samimiyeti azalttığı incelenen çalışmaların ortak bulguları arasındadır. Diğer yandan partner, ebeveyn ve yönetici sosyotelizminin çeşitli olumsuz psikososyal çıktıları olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu çalışma doğrultusunda elde edilmiş tüm bulgular bütünsel bir bakış açısıyla değerlendirilerek tartışılmış ve araştırmacı/uygulayıcılara çeşitli öneriler sunulmuştur.
Anaktar kelimeler: Sosyotelizm, phubbing, ebeveyn sosyotelizmi, yönetici sosyotelizmi, partner sosyotelizmi
APA 7th edition
Calan, F.I., & Ogulmus, K. (2024). Sosyotelizme (Phubbing) İlişkin Alanyazın Taraması. Uluslararası Psiko-Sosyal Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(7), 73-91.
Harvard
Calan, F. and Ogulmus, K. (2024). Sosyotelizme (Phubbing) İlişkin Alanyazın Taraması. Uluslararası Psiko-Sosyal Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(7), pp. 73-91.
Chicago 16th edition
Calan, Fatma Isik and Kursat Ogulmus (2024). "Sosyotelizme (Phubbing) İlişkin Alanyazın Taraması". Uluslararası Psiko-Sosyal Eğitim Araştırmaları Dergisi 4 (7):73-91.